Voorst - GeZigt op het Dorp Voorst

Helemaal links staat de boerderij 'Oerink' of 'Orink', een van de oudste boerderijen in het dorp Voorst. De boerderij staat er nu nog, voorzien van een dwarshuis en de nodige ligboxenstallen.

Naast de Oerink staat de Nederlands Hervormde Kerk. De eerste kerk wordt al vermeld in het jaar 893. Het was vermoedelijk een houten kerk. Hij werd in de 12^de eeuw vervangen door een Romaanse kerk gebouwd van tufsteen. De toren ervan is tot op heden bewaard gebleven. Het kerkgedeelte werd in 1350 vervangen door een nieuw gotisch gebouw van baksteen.
Op de hoek van de kerk staat een gerechtslinde waaronder van oudsher recht werd gesproken in een jaarlijkse zitting van het Veluws Landgericht. Visser heeft er weinig aandacht aan gegeven, terwijl het een imposant exemplaar moet zijn geweest. De Gelderse Volksalmanak verzekert in 1852 'dat de leeftijd van deze ongewonen boom wel tot verre boven twee eeuwen kan klimmen'. De linde werd in 1895 wegens ouderdom gekapt en vervangen door een nieuw exemplaar.

Naast de kerk staat de school. Die stond er sinds 1784. In de jaren daarvoor had koster Evert-Jan van Beek onderwijs gegeven in het kostershuis dat er achter stond.
Het eerste schoolgebouw bestond uit één lokaal van 30 meter lang, 10 meter breed en 6 voet hoog. Van dat gebouw bestaan geen foto’s en op Vissers schilderij kunnen we jammer genoeg ook niet zien hoe het er precies uit heeft gezien. De school werd een paar keer verbouwd en uitgebreid. Hij werd in 1976 uiteindelijk naar een andere locatie verplaatst. Het oude gebouw werd aangepast en biedt nu plaats aan het dorpshuis.

Visser heeft preciezer aandacht gegeven aan de ‘Olde Wheme’. Dat is de voormalige pastorie. In het midden van de jaren dertig van de 19^de eeuw was de Olde Wheme oud en vervallen. De dominee wilde er niet meer wonen, ook al omdat in die tijd dwars door de pastorietuin een ‘nieuwe weg op Loenen’ werd aangelegd, de Kerkweg.
De Olde Wheme werd in 1837 door de kerkvoogdij aan metselaar Hendrikus Carmiggelt verkocht. Die moet hem kort daarna hebben vernieuwd in de vorm zoals Visser hem tekende.
Het gebouw staat er nog steeds.

Vervolgens komt de Rageboom of Rageboomhofstee. Die werd toentertijd bewoond door bakker Peter Kroon en het huis is tot op de dag van vandaag in bezit van zijn familie gebleven. Het huis is met de achterkant naar de weg gebouwd en stond er al in de 17^de eeuw. Het herinnert eraan dat de doorgaande weg van Zutphen naar Apeldoorn oorspronkelijk niet over de huidige Rijksstraatweg liep, maar komend van Empe over de huidige Binnenweg en vervolgens langs de Rageboom over de huidige Wilhelminaweg.

Naast de Rageboom staat het toenmalige Wapen van Gelderland, nu het pannenkoekenhuis. Het Wapen van Gelderland heette zo sinds ongeveer 1840 en is natuurgetrouw door Visser afgebeeld, compleet met uithangbord. Daarvoor was het een boerderijtje annex tapperij in eigendom van de Sinderense Vicarie. Dat was een van de vijf stichtingen, verbonden aan de kerk, opgericht door weldoeners voor onder andere de armenzorg.
Links naast de Wapen van Gelderland tekende Visser nog het lijkenhuisje dat vroeger bij de vicarie hoorde.

De kerk en het Wapen van Gelderland rond 1955 gezien vanaf de Rijksstraatweg
(foto Oudheidkundige Kring Voorst)

Vrijwel aansluitend aan het Wapen van Gelderland tekent Visser een groot gebouw, aan de bovenkant uitgevoerd met een tympaan en daarin een halfrond raam.

Schuin achter het Wapen van Gelderland stond aan de Rijksstraatweg de villa Dalenoord. Van het oorspronkelijke gebouw bestaan geen foto’s en het bouwjaar is onbekend. Het brandde rond het jaar 1900 af, werd herbouwd en was later het woonhuis van veearts Mulder. Die memoreerde eens tegen de huidige eigenaar van het schilderij, dat het afgebeelde gebouw het huis van zijn (voor)vader was.

Verderop rechts staat De Beer of de Bonte Beer. Dat was al een herberg in 1698. Sinds 1784 was De Beer in handen van de familie Planten die de herberg exploiteerde tot 1881.

De gronden waarover Visser uitkeek op het dorp, zijn tot op de dag van vandaag in handen van wat nu Landgoed Beekzicht heet.
Beekzicht begon in 1820 als agrarische belegging op de vruchtbare gronden langs de Voorsterbeek. De basis van het landgoed werd gelegd met de aankoop van diverse landbouwgronden en de boerderij de Adelaar door mr. Hendrik Jan Thooft (1787-1866).

Foto: De standplaats van Visser in 1854
(foto Gerhard Aberson, 12 april 2015)

Onderaan, midden in beeld, rijdt een paard met een mestkar, een ‘slepkaore’.
De knecht met de hond loopt vooruit, bij de kar staat de boer (dat moet in dit geval een pachter van Thooft zijn) of een karman of ‘slepper’. Tegenwoordig zou je zeggen loonwerker.
Volgens de eigenaar van ‘Gezigt op het dorp Voorst’ zou het hier kunnen gaan om karman Barmentloo.